Til þess að geta skoðað hvað draumar eru þurfum við fyrst að skoða svefn. Svefn er fyrirbæri sem löngum vafðist fyrir fólki. Það er hlutur sem var erfitt að rannsaka og er enn ekki komist til botns í. Eitt er þó alveg víst og það er það að öll dýr þurfa að sofa. Þar til um 1950 var trúað að svefn væri tíminn þar sem heilinn hvíldi sig, líkt og líkaminn gerir á þeim tíma, en nú í dag vitum við að svo er ekki. Þó að svefn virðist vera rólegur og sefandi tími er heilinn mjög virkur. Svefn er í raun vel skipulagt samspil milli hringrása í heilanum sem leiða til mismunandi stiga svefns. Í kringum árin 1950 gerðu rannsóknarmenn tilraunir með EEG(electroencephalography)[1] sem sýndu fram á það að virkni heilans er mikil meðan við sofum. Þessar rannsóknir leiddu einnig til uppgvötunar á stigunum sem við förum í gegnum meðan við sofum. Oftast eru stigin fimm í svefni. Fyrsta stigið kemur fram þegar við erum að sofna. Þegar við erum vakandi eru mismunandi bylgjur í heilanum. Þær heita gamma, high beta, mid beta, beta sensory motor rhythm, alpha, og theta. Fyrsta stigið í svefni einkennast af Alpha og Theta heilabylgjum. Þá erum við í næstum algjörri ró og erum að byrja að sofna. Þetta er Alpha hluti fyrsta stigsins. Því næst förum við í Theta hluta fyrsta stigsins. Við erum nær svefni en samt ennþá vakandi. Þetta stig endist í u.þ.b. 5-10 mínútur. Fyrir meðal manneskju tekur það 7 mínútur fyrir hana að sofna og þær sjö mínútur eru einmitt fyrsta stig svefnsins. Annað stig er aðeins lengra, en það tekur um 20 mínútur. Þá fer heilinn að skapa mjög stutt tímabil af hraðri heilabylgjavirkni (þekkt sem Sleep spindles). Líkamshiti fer að lækka og hjartað hægir á sér. Þegar komið er á þriðja stig er munurinn mikill milli þess og þeirra sem komu á undan. Í þriðja stigi koma fram Delta bylgjur, djúpar og hægar heilabylgjur, sem endurspegla þann djúpa svefn sem við erum þá komin í. Þriðja og fjórða stig svefns tengjast og eru í raun eitt og sama stigið. Fjórða stig er oft kallað Delta svefn, djúpur svefn, vegna þess að þar eru Delta bylgjurnar sem mestar. Þessi svefn tekur u.þ.b. 30 mínútur og á þessu stigi gengur fólk oft í svefni. Síðasta og eitt mikilvægasta stigið er fimmta stigið og það kallast REM(rapid eye movement) stigið. Það er einmitt á þessu stigi þar sem okkur dreymir sem mest. Þá verður heilavirkni líka sem mest og þess vegna dreymir okkur. Þessi svefn er líka kallaður þversagnarsvefn vegna þess að á meðan heilavirkni og sum líkamskerfi verða virkari, verða vöðvar líkamans slakari, eða lamaðir. Okkur dreymir mest á REM stiginu. Stundum koma fram myndir eða svo á öðrum stigum, eins og á Alpha og Theta stigunum en alvöru draumar eru einkennandi fyrir REM stigið. Ástæðan fyrir því að vöðvar þínir, sem þú getur stjórnað, lamast svona er vegna þess að þetta er leið líkamans til þess að verja þig. Þegar vöðvar þínir eru svona getur þú ekki skaðað þig. Margar martraðir okkar einkennast af því að við getum ekki flúið eitthvað eða getum ekki hreyft okkur. Það er vegna þess að heilinn gerir sér grein fyrir ástandinu á vöðvum líkamans og gefur það til kynna í draumnum. REM stigið einkennist þess vegna af algjörri vöðvaslökun, draumum og greinilegum og hröðum augnahreyfingum.

            Þessi stig eru þó ekki alltaf öll í röð. Þó er röðin alltaf 1, 2, 3, 4 en 5 kemur oft ekki fyrr en 3 og 4 hafa endurtekið sig nokkrum sinnum. REM stig svefnsins kemur með reglulegu millibili, á um 90 mínútu fresti. Svo endar þessi hringrás stiganna á REM stiginu, þó stigin endurtakist í gegnum nóttina nokkrum sinnum. Þá komum við að drauma stiginu.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

[1] Prófatækni sem mælir og skráir rafvirkni í heilanum. Sérstakir nemar (elektróður) eru festir við höfuðið og tengt með snúrum við tölvu. Tölvan skráir svo niður rafvirkni heilans á skjá eða blað sem bylgjur.